Rdz 6, 5-8; 7, 1-5. 10
Pan
rzekł do Noego: «Wejdź wraz z całą twą rodziną do arki, bo przekonałem się, że
tylko ty jesteś wobec mnie prawy wśród tego pokolenia. Z wszelkich zwierząt
czystych weź z sobą siedem samców i siedem samic, ze zwierząt zaś nieczystych
po jednej parze: samca i samicę; również i z ptactwa – po siedem samców i po
siedem samic, aby w ten sposób zachować ich potomstwo dla całej ziemi. Bo za
siedem dni spuszczę na ziemię deszcz, który będzie padał czterdzieści dni i
czterdzieści nocy, aby wyniszczyć wszystko, co istnieje na powierzchni ziemi –
cokolwiek stworzyłem». I wypełnił Noe wszystko tak, jak mu Pan polecił. A gdy
upłynęło siedem dni, wody potopu spadły na ziemię.
Czytając tekst o sprawiedliwym i
wybranym przez Boga Noah oraz budowie arki ocalenia, myślami przenoszę się
Wenecji. Mam przed oczami wspaniałe dekoracje mozaikowe- wykwint bizantyjskiego
piękna na chrześcijańskim Zachodzie. W sześciu małych kopułach w portykach
zachodnim i północnym umieszczono sceny z Księgi Rodzaju, przypadające na XIII
wiek. Trzeba wysoko wznieść głowę i zatrzymać wzrok na barwnych opowiadaniach z
których w moim odczuciu najbardziej urzekającą postacią zdaje się Noe ratujący
świat o zniszczenia i zapomnienia. Noe całkowicie przekonany o słuszności
powierzonej mu przez Boga misji; wypuszczający gołębicę z okienka dryfującego domu
i nie tracący z horyzontu wzroku nadziei na miejsce nowego zamieszkania. Hebrajski
termin Tebach, używany na określenie
arki, rozumie się tyle co skrzynię. Ponieważ ludzie dopuszczali się na ziemi
licznych nieprawości, Bóg postanowił wytracić istoty żywe. Spośród ludzi miał
być uratowany tylko Noe wraz ze swoją rodziną, a spośród zwierząt tylko po
jednej parze z każdego gatunku. Zatem arka stała się symbolem Bożego
miłosierdzia. Arka jest „błogosławionym drzewem, przez które dokonuje się sprawiedliwość”
(Mdr 14,7). W refleksji z pierwszych wieków chrześcijaństwa, arka staje się symbolem
zbawienia w Chrystusie. Arka jest figurą Kościoła wyłaniającego się z wód chrzcielnych,
jak również dryfującego po wrogich odmętach świata- jak wyraźnie to ukazuje
najstarsze malarstwo katakumbowe. „Wtedy Noe zbudował arkę z drzewa nie
podlegającego zepsuciu- pisał Proklos- a tutaj Chrystus, duchowy Noe, utworzył
arkę swego ciała z nienaruszonej Maryi. Wówczas Noe pomazał z zewnątrz arkę
żywicą i smołą, a tutaj Chrystus umocnił arkę swego ciała potężną zaporą wiary.”
Literatura patrystyczna- typologiczna- postrzegała pewien związek między
potopem a chrztem. „Potop jest figurą chrztu Chrystusa, który z kolei jest
figurą chrztu chrześcijanina, tak, iż gołębica z potopu jakby zapowiada
zstąpienie Ducha Świętego podczas chrztu” (J. Danielou). Zatem opowiadanie o
potopie jest sakramentem (mysterion)
a jego szczególną figurą (typos)
rzeczy mających się wydarzyć: „Jeśli więc wtedy, w tym chrzcie pojednanego i
oczyszczonego świata mógł się uratować ktoś, kto nie był w Arce Noego, dlatego
może i teraz odzyskać życie przez chrzest ten kto nie jest w Kościele”- pisał
św. Cyprian. Arka to Kościół, Noe to Chrystus, gołębica to Duch Święty, gałązka
oliwna- Boża dobroć. Tak jak arka chroniła przed niszczącym żywiołem wody tych,
którzy chronili się w jej wnętrzu, tak również Kościół staje się miejscem
ocalenia tych, którzy się zagubili. Kościół przyjmuje ludzi poruszających się w
odmętach zwątpienia i fałszu, otwierając ich na przemienienie i
zmartwychwstanie w Chrystusie. „Podczas potopu- pisał Justyn Męczennik-
dokonała się tajemnica zbawienia ludzkiego.” W katechezach mistagogicznych i
chrzcielnych odsłania się nam cała głębia teologicznego znaczenia tego sakramentu:
„Bądźmy pogrzebani wraz z Nim, aby i z Nim zmartwychwstać- przepowiadał św.
Grzegorz z Nazjanzu- zstąpmy razem z Nim, aby i z Nim wstąpić, bądźmy
wyniesieni wraz z Nim, aby i z Nim być wyniesieni do chwały.” Zanurzenie i
wynurzenie- stają się kluczowymi momentami obrzędu wtajemniczenia; zniszczenie
i odnowienie człowieka; śmierć i zmartwychwstanie. „W ten sposób staje się
widzialna i nijako namacalna chrześcijańska przemiana, która jest przekształceniem
w nadziei każdego stworzonego bytu pod wpływem działania sakramentu duchowego”
(Lot- Borodine). Uchylamy okno arki i widzimy miejsce ocalenia- odzyskany Raj !