Gdy wyszedł na ląd, wybiegł Mu naprzeciw pewien człowiek z miasta, opętany przez złe duchy… Gdy ujrzał Jezusa, z krzykiem padł przed Nim i zawołał: «Czego chcesz ode mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Błagam Cię, nie dręcz mnie!» Rozkazywał bowiem duchowi nieczystemu, by wyszedł z tego człowieka. Bo już wiele razy porywał go, a choć wiązano go łańcuchami i trzymano w pętach, on rwał więzy, a zły duch gnał go na pustkowie. A Jezus zapytał go: «Jak ci na imię?» On odpowiedział: «Legion», bo wiele złych duchów weszło w niego. I zaczęły Go prosić, żeby im nie kazał odejść do Czeluści. A była tam duża trzoda świń, pasących się na górze. I zaczęły Go prosić [złe duchy], żeby im pozwolił wejść w nie. I pozwolił im. Wtedy złe duchy wyszły z człowieka i weszły w świnie, a trzoda ruszyła pędem po urwistym zboczu do jeziora i utonęła (Łk 8,26-39).

Biesowaty, tak w prawosławiu określa się człowieka opętanego przez złe duchy. Jęczący i wyrywający się byt człowieka, ubezwłasnowolnionego, szarpanego, udręczonego, nie posiadającego kontroli nad swoim ciałem i życiem. Zgraja demonów opanowała jego ciało i próbuje zawładnąć ostatnimi resztkami wolności; zdobyć duszę, bo o nią się rozgrywa to dramatyczne starcie. Jakże nieszczęśliwy jest ten człowiek- odarty z godności i krępowany- separowany od tych, którzy uchodzą za zdrowych na ciele i duszy. Tylko łzy rzeźbiące jego zdeformowaną od pogardy twarz i krzyk buntu wobec obecności Chrystusa, przyczyniają się do zbawczego aktu uzdrowienia i przełamania tego tragicznego impasu. W tym miejscu przypominają mi się słowa Dostojewskiego: „Tak, będziemy na łańcuchu, pozbawieni wolności, ale w naszym bólu zmartwychwstaniemy w radości, bez której człowiek nie może żyć, ani też Bóg nie może istnieć…” Kiedy czytam o tych krępujących człowieka łańcuchach to moim oczom jawi się ikona Zstąpienia do Otchłani gdzie Chrystus- jakby słońce schodzi do piekieł, przenika ciemność światłem i zrywa rygle, łańcuchy i kłódki którymi opięte są bramy miejsca śmierci. Biesy opuściły opętanego i weszły w stado świń. Ich przerażający ryk przykryły wody śmierci, przynosząc spokój i bezpieczeństwo przyglądającej się temu zajściu społeczności. Odtąd wody jeziora stały się mętne i czarne; otchłań nasycona tłuszczą. Przyglądający się tej spektakularnej konfrontacji ze złem, byli poruszeni tak dogłębnie, iż rozbiegli się po okolicy długo trawiąc w umysłach, co tak naprawdę się wydarzyło. Uwolniony usiadł przy Chrystusie i jak Marta z gościnnego domu w Betanii chłonął całym jestestwem Słowo Życia. Szpetna i powyginana twarz na podobieństwo grymasu małpy, odzyskuje świetlistość dziecka Bożego. Mężczyzna odzyskał wolność, wydarty siłom piekła, stanął naprzeciw Miłości i wtulił się w nią. Już wie, że jest sobą i pozostanie sobą, ocalonym- dzięki Jeszua którego imię ma moc i znaczy: Jahwe zbawia ! Dlatego święty Cyryl Jerozolimski podkreśla, że tylko to Imię jest „zbawczym lekarstwem.” Ponieważ jest On jednocześnie Bogiem i człowiekiem, jednoczącym w swej Osobie dwie natury- boską i ludzką, stąd dzięki wzruszeniu i mocy wiary- Chrystus uzdrawia chorą od grzechów duszę, a tym samym i nadwyrężone przez siły zła ciało. Cierpienie staje się darem i wielką szkołą miłosierdzia. „Oto stan grzesznika, który stoi u progu nawrócenia, rodząc w bólu nadzieję na zbawienie i odnowę swego życia- pisał Matta el- Maskine- Płacze, patrząc na przeszłość… Czy nie chcesz zatem wyciągnąć ręki, aby otrzymać siłę, przestać być słabym i martwym ?”- to pytanie musi nas wziąć w posiadanie i wryć się natychmiast w świadomość. Aktualność i terapeutyczne przesłanie dzisiejszej Ewangelii jest nad wyraz czytelne dla nas współczesnych. Niech wchodź w przestrzeń zła, unikaj sytuacji i przestrzeni, gdzie nieprzyjaciel może ugodzić twój słaby punkt i zawładnąć wolnością, upodlając i profanując to, co w człowieku jest święte. Zło jest zawsze postrzeganiem siebie w rozpaczy i separacji wobec Miłości !

 

Każdy dzień przynosi jakieś nowe strapienia, wyzwania, niepewności w cieniu których dojrzały mężczyzna wydaje się zmarszczonym i ociężałym od prozaicznych czynności starcem. Przypominają mi się w tym miejscu słowa Camusa: „Za dnia lot ptaków zdaje się zawsze bez celu; ale wieczorem ptaki odnajdują swój cel. Lecą ku czemuś. Tak może w wieczór życia.” To również wyrazista metafora ludzkiego życia które niczym sinusoida- rozgrywana na odwrót- pomiędzy nocą zwątpienia, a blaskiem dnia w którym pragnie się ogrzać strudzony włóczęgą wędrowiec; ogarniający wszystko szerokim oddechem i głodnym spojrzeniem. „Pomiędzy słowami było wystarczająco dużo powietrza, wystarczająco dużo ciemności na płótnie, by ktoś mógł chwycić się własnego niedokończonego życia”(Ch. Bobin). Reflektujący twórczo świat człowiek, musi się zgiąć niczym ikebana i unieść ciężar własnego, a niekiedy cudzego istnienia. Dźwiganie ciężaru człowieka ! W obliczu najokrutniejszych wydarzeń słowa bledną, pozostawiając miejsce nadziei szamoczącej się z poczuciem rozpaczy i buntu. Nie dokonuje się to bez oporów i wewnętrznej konwulsji. Wchodzisz po schodach i z niepewnością zaglądasz do skrzynki pocztowej wyławiając list lub awizo z jakimś powiadomieniem o oficjalnym piśmie na które należy odpowiedzieć w wyznaczonym terminie, po uprzednim przetrawieniu przedłożonych tam mało optymistycznych treści. Jeszcze inni dowiadują się o chorobie która spada na nich jak grom z jasnego nieba, a nawet śmierci której pojawienia się nie można odroczyć. Poczucie stabilizacji to komfort nielicznych, którym jeszcze nikt nie nacisnął na odcisk lub nie spotwarzył strumieniem szorstkich słów. Szczerze dziwię się tym, którzy rutynowo przeżywają życie, będąc przywiązani skrupulatnemu wypełnianiu codziennych i powtarzalnych rytuałów. Jest to jakaś trudna do pojęcia formuła kontrolowanej egzystencji, opierającej się gwałtownym poruszeniom i sytuacjom, wobec których można poczuć się zagubionym albo bezradnie wystraszonym. Nie można schować się przed falą która nadchodzi nagle i przykrywa wszystko, co znajduje się w trajektorii wystraszonego i otępiałego spojrzenia. Żywioł jest zawsze konfrontacyjny i stawia wobec niewiadomych, czy ostatecznie trudnych do skalkulowania rozstrzygnięć. Każdy człowiek to zgoła odmienny przypadek psychologii- trudnej do rozszyfrowania i diagnozowania- wbrew przekonaniu o skuteczności wypracowanych narzędzi. Schowany skrycie za bezpiecznymi ścianami umeblowanego świata, czy przywdziewający maski w momentach niełatwych konfrontacji z prawdą o sobie samym. Każdy rzeźbi swoje życie ułomnie lub z patosem, starannie odcedzając zło od dobra; unikając otarć, czy cerując ubytki nadwyrężonego od myślenia o jutrze intelektu. Ostatecznie będąc posiniaczonym wstaje z kolan i wie, że to jedynie jedna z wielu niepoliczalnych ale możliwych do udźwignięcia prób. „Gdy stoję z wyciągniętymi rękoma oznacza to postawiony krzyż”- czytam w tekście z pierwszych wieków chrześcijaństwa i to mnie pociesza.

 

Wybrałem się na spacer po cmentarzu kiedy go opuściły tłumy ludzi i komercyjna zawierucha opadła. To już jedno z niewielu miejsc w hałaśliwej topografii miasta, gdzie można usłyszeć własne myśli- można zarejestrować innymi zmysłami szepty tych, którzy odeszli- a w jakiś trudny do zracjonalizowania sposób próbują się z nami komunikować. Jak bluszczem obrośnięte drzewa, tak piętrzą się wspomnienia z których wyłaniają się sylwety bliskich oraz brzmiąco znajome słowa, będące już poza strefą zapomnienia czy wyparcia. Rozciągający się krajobraz świateł i cieni, promienie zachodzącego słońca i dojmujące przeświadczenie o tym, że to nieunikniona konieczność każdego człowieka- spotkanie ze śmiercią. „Człowiek zmierza ku własnemu końcowi powoli, potykając się. Wszyscy są w tym samotni- i to jest dobre w tej ostatniej wędrówce”- pisał Marai. Rozstanie z czasem i wejście w zupełnie inny, absolutnie odmienny sposób bytowania. Wątpliwości zawsze się pojawiają i spowijają umysł niczym mgła po której pojawia się brzask świtu i śpiew ptaków. Sztuka opromieniona mądrością religii próbuje dotykać tych tropów; rozsuwać nieporadnie i odrętwieniu zasłonę tajemnicy. Po każdej rozmowie z moją ponad osiemdziesięcioletnią mamą, odnoszę wrażenie, iż jej każdy dzień to rodzaj duchowych ćwiczeń i powolnego oswajania się z tym, co nieuniknione. „Synku, tak się źle czułam tej nocy, iż bałam się zamknąć powieki. Bałam się, że to już koniec.” Uporczywe rozterki w jesieni życia i kurczowe trzymanie się powierzchni, ponieważ strumień czasu i jego możliwe spowolnienie należy już nie od nas, lecz od Boga.  W pewnym hinduskim sanskrycie jest opowieść o pustelniku który usłyszał wewnętrzny głos: „Wybierz jedno z twych pragnień.” Przychodzi w życiu taka chwila, że już nic nie potrzebujemy poza możliwością cofnięcia zegarka i bezbolesnym wstaniem z łóżka. Ogłuszenie, zaćmienie oczu i kołatanie serca, jednym słowem bezradność na które jedynym środkiem „farmaceutycznym” jest wiara i święty spokój. Działają tu siły wymykające się teologicznej spekulacji, sytuują się one na krawędzi doświadczenia prawie quasi mistycznego. „Milczenie umarłych ciąży żyjącym. Jednak od Chrystusa śmierć ma sens chrześcijański, nie jest już intruzem, lecz wielką inicjatorką”(P. Evdokimov). Ludzie wierzący pogodniej przeżywają chwilę przejścia, konfrontacji z bólem i rozstaniem z innymi. Przenika ich dusze i oczy nadzieja, świetlistość horyzontu za którym pojawi się coś nie tyle spektakularnie ważnego czy oszałamiającego, lecz zarys pejzażu miłości- rzeczywistości wolnej od trosk, rozczarowań, zranień i wzdęć historii. „Pojawienie się tęsknoty już jest zbawieniem”- twierdził Bierdiajew, orientując człowieka w wolności i optymistycznym scenariuszu końca. Stąd jest mi myślicielem najbardziej bliskim, a jego wrażliwość najmocniej koresponduje z moją, przechylając wszystkie piętrzące się rozterki w kierunku nadziei, która nie może zawieść. „Człowiek zbudowany jest z nadziei. Gdyby ją odebrać- cóż zostaje z człowieka ? Nasze życie jest zaczynaną każdego ranka nieustanną walką ze zniechęceniem, smutkiem i rozpaczą, które nabierają siły, w miarę jak słabniemy, jak posuwamy się w latach, gdy powoli opuszcza nas radość. Póki nadziei- póty życia. Ona jest siłą i motorem”- kreślił na kartce swojego dziennika Pasierb. Wszystko jest wielką szkołą ufności i oczekiwaniem na spotkanie z Obecnością !

 

Umarł żebrak i aniołowie zanieśli go na łono Abrahama. Umarł także bogacz i został pogrzebany. Gdy w Otchłani, pogrążony w mękach, podniósł oczy, ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie. I zawołał: «Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i poślij Łazarza; niech koniec swego palca umoczy w wodzie i ochłodzi mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu»…(  Łk 16,19-31).

W świecie w którym wszystko wydaje się na sprzedaż, tak naprawdę nie ma nic. Dzisiejsza parabola demaskuje ludzką zachłanność i odsłania kulisy społecznej niesprawiedliwości dotykającej każdego okresu historii i uwikłanego w niej człowieka. Chrystus wbrew pojawiającym się opiniom, nie głosi rewolucji ploretariackiej w której to klasa uciskana- będąca na marginesie życia- wstaje z kolan i podnosi protest przeciwko bogatym wyzyskiwaczom. Bóg jest subtelniejszy w swojej mądrości i przenikliwości, niż chcieliby tego zabarwieni socjalizmem teologiczni dyletanci. Istnieją tacy którzy twierdzą, iż „chrześcijaństwa nie interesuje żaden program przemiany świata i nie ma też żadnych propozycji odnośnie reform politycznych i społecznych”(R. Bultmann). Sens przypowieści jest zgoła inny i na pewno nie proklamuje cnoty komunizmu chrześcijańskiego. Ewangelia wsączona w marksizm to utopijnie szatański bunt mas. Przypowieść jest przestrogą przed nadmiernym prymatem „mieć” nad „być.” Człowiek pozbawiony wewnętrznej głębi, staje się istotą niezaspokojoną- tak silnie uwikłaną w destrukcyjnych mechanizmach hedonistycznej egzystencji, pod warstwą której jest przerażająca umysł ciemność. Szatow powiada w Biesach do Mikołaja Stawrogina: „Pan zatracił zdolność rozróżniania dobra i zła…” Bogacz ma zamknięte serce na ludzką tragedię i dlatego duchowo bankrutuje. Oczy ubogich to najpiękniejszy krajobraz jaki przynosi wolność. Nie potrafi dostrzec w swoim obliczu zachłanności i bezduszności. Jego zachłanne dłonie zaciskają pieniądz jako narzędzie dominowania nad innymi. „Czyż nie jesteś łupieżcą, skoro to, co otrzymałeś we władanie, czynisz osobistą twoja własnością ? Czy ten, co obdziera z szat ubranego będzie nazywał się rabusiem, a ten, co nie przyodziewa nagiego, choć może to uczynić, zasługuje na inną nazwę ? Do łaknącego należy chleb, który ty zatrzymujesz; do nagiego szata, którą ty chowasz w skrzyni; do bosego obuwie, które u ciebie pleśnieje; do potrzebującego należą pieniądze, któreś zachował. To ty krzywdzisz tylu, iluś mógł obdarzyć”- nauczał św. Bazyli Wielki. Hałaśliwość i nieprzyzwoitość istnienia bogacza, skutecznie zamyka mu drzwi do wieczności. To perspektywa eschatologiczna wysuwa się na pierwszym miejscu, a potwierdzeniem jej jest postać ubogiego Łazarza, znajdującego ostatecznie swoje miejsce na „łonie Abrahama.” Bierdiajew twierdził, że „człowiek w swoim wymiarze głębi łączy się nie tylko z czasem, ale także z wiecznością. Jeśli człowiek jest całkowicie wrzucony w czas, jeśli nie istnieje w nim nic z wieczności i dla wieczności, to obraz człowieka, osoby, nie może zostać zachowany.” W tym świecie, który marzy tylko o bogactwie, pięknie i młodości, śmierć nadchodzi niezapowiedzianie i ukradkiem, jak przyczajony złodziej pod ukradkiem nocy. Rzeczywistość odwrócona i brak spłaty długu miłości. Bogacz zatopił się w konwulsji śmierci i otchłani, widząc w ułamku sekundy całe swoje paskudne życie. Nie ma już nad nim kontroli. Umiera spragnienia i samotności, zdany na kaprys boskiej sprawiedliwości i miłosierne westchnienie Łazarza.

 

Intryguje mnie codzienność z fabułą nieprzewidzianych sytuacji, dreszczykiem emocji, czy wydarzeniami których staję się częścią- na kształt kamienia w murowanego w fundament nadwyrężonego przez czas domu. Identyfikuję się ze spostrzeżeniem Parandowskiego: „Pisarz nigdy nie jest bezinteresownym obserwatorem, jeszcze mniej roztargnionym przechodniem, każde zjawisko, choćby najbłahsze, najbardziej banalne, porusza w nim nie tylko ten czy inny zmysł, ale i wyobraźnię, która je rozszerza, i słowa, które je mimowolnie, odruchowo kształtują. Z takiej przelotnej obserwacji wynosi się czasem jedno zdanie, jedną metaforę, jeden wyraz- ziarna, zawsze zdolne zakiełkować, i może jakaś inna chwila podniesie je do kłosu.” Rzeczywistość jest nabrzmiała od tematów z którym warto lub nie się konfrontować. Spaceruję po kobiercu złotych liści które muskane wiatrem, wykonują swój popisowy balet. Wiatr i deszcz nastraja do refleksji nad przygodnością wszystkiego, co zatrzymują oczy i ku czemu rozpościerają się ręce. Przemoczony i zmęczony natłokiem dziejących się w tych dniach spraw, zatrzymuję się i patrzę. Kruchość materii zatopionej w śnie i pocałunkowi śmierci. Tylko cmentarz ku możliwemu pocieszeniu nielicznych, rozbłyska niepoliczalną liczbą zniczy i barwnością chryzantem które w polskiej tradycji stawiamy na grobach zmarłych- jako wyraz pamięci i tęsknoty. Zgiełk ludzi, pomimo niego potrafię wytworzyć w sobie atmosferę ciszy i zadumy. Miał rację Maeterlinck mówiąc, że „inteligencja to zdolność, przy której pomocy pojmujemy ostatecznie, że wszystko jest niepojęte.” Narodziny, dojrzewanie, przekwitanie, konfrontacja z chorobą i cierpieniem, nieunikniona i najwyżej trochę odwleczona w czasie śmierć- to topografia człowieka wrzuconego w świat i przekraczającego go zarazem- przy wszystkich subtelnościach niewiadomych. Z jednego łona się wychodzi przez prawidła biologii, do innego się wstępuje przez wiarę. Możemy się szamotać, ale nie zmienimy tej kolejności zdarzeń i temporalności którą uparcie regulują zegary. Kiełkowanie świadomości: „Oczekuję wskrzeszenia zmarłych i życia wiecznego” które odmawia się wyuczenie i instynktownie od dziecka, zdając sobie sprawę, że jest się częścią liturgicznego oczekiwania Paschy. „W śmiertelnej czasowości ciała jedna kropla wieczności daje pełnię chwili, w której nasze żyły napełnią się istnieniem”(O. Clement). Często śni mi się moja śmierć i pogrzeb. Widzę siebie z pewnego dystansu. Jakby kilka malarskich perspektyw nałożyło się na siebie, tworząc trudną do opisania sublimację kadrów. Postacie stojące nad moim wystygłym ciałem i dłoń anonimowej postaci, kładąca sudarium na moją nieruchomą i nic nie mówiącą twarz. Próbuję ruszyć powieką, ale nie mogę. Ciasno mi w tej drewnianej trumnie która kojarzy się z kołyską i skrępowaniem jakiemu jest poddane niczego świadome dziecko. Przygniata mnie ciężar wspomnień, a zarazem podrywa niewidzialna siła ku górze. To jedynie migawkowy sen, bądź projekcja naznaczona intensywnością przeżyć pod ciężarem których umysł może płatać figle lub prowokować do głębszego namysłu. „Wchodzi się do raju dzisiaj, kiedy się jest biednym i ukrzyżowanym”- wspominał o tej natychmiastowości przejścia Bloy. Mam zwyczaj przypominać moim uczniom, że jakbym odszedł natychmiastowo i nie zapowiedzenie z tego grajdołka, to mają na mój grób przynieść jedynie żywe i pachnące kwiaty. To jest warunek sine qua non mojego zmartwychpowstania. Kwiaty, których zapachem była odurzona Maria Magdalena z obrazu Fra Angelica, próbując dotknąć się Mistrza. Choć jedna z tych pociech po drugiej stronie Raju !

 

Gdy zebrał się wielki tłum i z miast przychodzili do Niego; rzekł w przypowieściach: «Siewca wyszedł siać ziarno. A gdy siał, jedno padło na drogę i zostało podeptane, a ptaki powietrzne wydziobały je. Inne padło na skałę i gdy wzeszło, uschło, bo nie miało wilgoci. Inne znowu padło między ciernie, a ciernie razem z nim wyrosły i zagłuszyły je. Inne w końcu padło na ziemię żyzną i gdy wzrosło, wydało plon stokrotny». Przy tych słowach wołał: «Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha!»(Łk 8, 4-8).

Ewangelia jest księgą składającą się z wielu zdań, a w każdym ze zdań jest wiele krajobrazów poruszających zmysły choćby przypadkowego i niezorientowanego w egzegezie czytelnika. Jest tam szum drzew oliwnych, studnie dla strudzonych samotników, bryza wiatru z nad pustyni, stuk kopyt osiołków, zapach ryb ułowionych w nocnym zmaganiu z żywiołem wody, figowce smagane wiatrem i ziarna które rolnik z nadzieją rozrzuca, iż wpadną w płodne łono ziemi i staną się powszednim chlebem. U Orygenesa czytam: „Cała rzeczywistość zmysłowa, włącznie z niebem i tym, co zawiera, dla tego, kto się w nią wpatruje, jest jak owe białe pola gotowe do żniwa, albowiem odsłania się jej logos ukazujący się tym, którzy upodobnili się do obrazu Boga i zyskali oczy podobne do oczu Boga, które widziały, że stworzenie jest dobre.” Błogosławiona materia przez którą zwiastowana jest prawda o wieczności ! Galilea i jej odczucie ziemi rozsianej pośród górzystych wzniesień; krajobrazu nieprzewidywalnego w swych kaprysach. W takiej scenerii osadzona jest przypowieść o siewcy. Tu się zaczyna rezonowanie słowa- pęcznienie ziarna w uszach słuchaczy wrośniętych w ziemię i czerpiących z niej życie. Alegoria podąża drogą historii zbawienia. Trzeba porzucić mentalność człowieka wielkomiejskiej cywilizacji, aby zrozumieć sens Królestwa Bożego które przychodzi w ukryciu, pośród pasma niepowodzeń. Chrystus przekonuje nas, że Królestwo jest zasiewem- znojnie powtarzaną czynnością, nawet jeśli ten świat zamarzony przez Boga, musi przejść przez proces obumarcia, zakleszczenia w szczelinach i cierniach ludzkiego odtrącenia. Siewcę przenika nadzieja wzrostu i przekonanie o ostatecznym sukcesie. „Bóg jest hojny. Nie sieje tylko na dobrej glebie, nie chce nawet wiedzieć, kto jest chwastem, a kto żyzną ziemią. Nie wolno nam zatem ograniczać zasiewu tylko do żyznej ziemi…czy też do tej, którą my uważamy za żyzną”(A. Maillot). Największym zadaniem dla dzisiejszych chrześcijan to ocalić ziarno wiary. Osłonić je przed żywiołem zniszczenia, zagubienia i podeptania. Religia jest uchwyceniem tego sensu- zespoleniem z Tym, który zasiewa i uczestniczeniem w procesie wzrostu ziarna.

 

Od dwóch dni udziela mi się pesymizm filozofów którzy życie postrzegali jako źródło zmagań, cierpień i uwierających serce niedostatków. „Największe cierpienia ludzi mają swe źródło w miłości”(E. Cardenal). Każda chwila jest jakimś nieprawdopodobnym wyzwaniem, piętrzącym się bólem w konfrontacji z sytuacjami których autorami są inni- a zarazem tak bardzo bliscy ludzie- stojący naprzeciw, choć odwróceni ciągle plecami. „Szczęśliwy, kto swe życie wśród własnych przeżył pól. Dom, który widział go chłopcem, teraz siwą jego głowę osłania. Szczęśliwy, kto wspiera się laską na tej samej ziemi, gdzie niegdyś pełzał jak dziecko, i wspomina długie lata pod jednym spędzone dachem”- porusza, więcej targa mną, antyczny tekst nieznanego autora- zamieszczony na marginaliach przetartej przez czas książki. Chciałbym mieć tę łaskę starca powłóczającego nogami po ziemi z której się wyrosło i wychylało miarowo ku wyczekiwanej dorosłości. Spojrzenie na historię, ludzi i rzeczy staje się nostalgiczne i tak wyraźne w oglądzie, że trudno ten stan znieść, uporać się z żywiołem obrazów i podszeptów szturmujących już aż nazbyt nadwyrężony umysł. Ostatnio słabo sypiam. Noc przerywana pauzami ciszy i wątle wyszeptanej modlitwy ust spracowanych i chropowatych- dialogu z Obecnością- tak lubię nazywać Boga Biblii, Patriarchów, Proroków i Apostołów których wspólnym doświadczeniem był Ogień, podrywający ich ze snu i wyruszenia w nieznane. Chciałbym mieć ich siłę i determinację, spokój i cierpliwość wyciągania z ciała świata drzazg i zaleczania ran. Bandażowania strapień i daru uśmiechu, nawet jeśli pojawia się w nie porę i rozwesela natarczywą pszczołę która zgubiła trasę do ula. Wędrówki pod prąd, naprzeciw świata przyjemności i bezmyślności, wchłaniającej człowieka pustki. Kalkuluję sumiennie moje sukcesy i niepowodzenia, upadki i wzloty, rozpadliny trosk i podekscytowanie zalegającym niespodziewanie i Bóg wie z skąd szczęściem, a nastającym po nim gwałtownie fiaskiem. „Do ogłuchłych muszę krzyczeć, dla słabo widzących muszę pisać dużymi literami”- to zadanie pokornego sługi który próbuje rozkruszyć zawiłość własnej egzystencji niczym orzech; wyłuskać smak i zapach czegoś, co nada wszystkiemu świeży sens. Święty Izaak Syryjczyk twierdził, że „milczenie jest tajemnicą świata, który ma nadejść.” Stąd będę milczał i wyczekiwał świtu !