O,
przedziwny cudzie ! Źródło życia spoczęło w grobie i grób staje się drabiną
nieba. Wesel się Getsemani, święty domu Bogurodzicy ! Dziewico, uczyń Twoje
sługi godnymi ujrzenia Królestwa Twojego Syna.
Święto zapachu Nieba- Mała Pascha, której scenerię, tworzy taniec łanów zboża, rozpachnionych kwiatów i
ziół, śpiewów ptaków, szum buzujących strumieni, oraz uśmiechów dzieci
podnoszących wzrok ku górze. Świat staje się źródłem łask. Zawiera się w tym
świeżość spojrzenia na Życie, zawarte w ostatnich ziemskich chwilach Maryi. Ona
jest pierwszą zbawioną i niezawodną przewodniczką na drodze wspólnoty
wierzących ku wieczności. W swoim zaśnięciu- śmierci i cudownym cielesnym
wskrzeszeniu przez Syna, przekonuje nas o Królestwie Bożym w którym każdy ma
przygotowane dla siebie mieszkanie. W liturgii święta Zaśnięcia teksty
liturgiczne wyraźnie akcentują fakt, że Zbawiciel nie mógłby pozwolić, aby Ta z
której wziął ciało została dotknięta konsekwencjami cielesnej śmierci.
„Dziewico czysta, Twój grób świadczy zarazem o Twoim cielesnym przejściu na
niebo” (troparion św. Teofana
Graptosa). Pełne nadziei i przeniknięte paschalną radością antyfony opowiadają
o pięknie przemienionego świata do którego wchodzi pierwszy człowiek- Niewiasta
obleczona w słońce. „Grób i śmierć są bezsilne, aby zatrzymać Matkę Bożą,
zawsze gorliwą w swym wstawiennictwie... Ona jest bowiem matką Życia i
przeprowadził Ją do życia Ten, który zamieszkał w Jej zawsze dziewiczym łonie”-
pisał św. Kosmas z Maiumy. Podniosłe teksty liturgiczne niezwykle mocno
wzmacnia ikonografia, próbując tę wielką tajemnicę przejścia Theotokos zamknąć za pomocą linii,
kolorów, apokryficznej wyobraźni i ewangelicznego milczenia kontemplowanego w
sercu rozmodlonego Kościoła. Zgodnie z przekazem tradycji Bogarodzica po
zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Chrystusa na początku żyła w Jerozolimie, a
kiedy rozpoczęły się liczne prześladowania wraz z Janem Apostołem udała się do
Efezu. U schyłku życia miała powrócić do Jerozolimy, rozważając ostatnie
momenty życia umiłowanego Syna. Tam miał Jej objawić się archanioł Gabriel i
obwieścić odejście z tego świata. Dowiedzieli się o tym również apostołowie
rozsiani po całym chrześcijańskim świecie. Kiedy zasnęła, ciało Maryi zostało
uroczyście przeniesiono z Jerozolimy do Getsemani i złożono w grobie. Podobnie
jak w paschalnym opisie ewangelicznym w czasie pogrzebu nie był obecny apostoł
Tomasz. Chcąc osobiście po raz ostatni zobaczyć zmarłą Matkę Mistrza poprosił o
otwarcie grobu. Okazało się, że grób był pusty, a powietrze przenikał zapach kwiatów. Ikona lub całun (płaszczenica) święta ukazuje tę scenę w
sposób następujący. Ciało Maryi spoczywa na łożu, otoczone przez apostołów,
świętych i aniołów adorujących w milczeniu; będących figurą Kościoła ziemskiego
i niebieskiego. Chrystus stoi nam łożem i trzyma w ręku małą postać ludzką
„jaśniejącą duszę swojej Matki.” W innych wariantach ikonograficznych pojawia
się również motyw Matki Bożej w mandorli podtrzymywanej przez aniołów, jako wyraz
cielesnego wniebowzięcia. Obraz ten streszcza eschatologię- finalną - wędrówkę
człowieka wiary- pielgrzymkę ku życiu w Bogu. Wyraża to wymowna w swej treści
modlitwa poświęcenia ziół i kwiatów: „A gdy będziemy schodzić z tego świata,
niech nas, niosących pełne naręcza dobrych czynów, przedstawi Tobie Najświętsza
Dziewica Wniebowzięta, najdoskonalszy owoc tej ziemi, abyśmy zasłużyli na przyjęcie
do Twojego domu.”