1J 1,7
Jeżeli
zaś chodzimy w światłości, tak jak On sam trwa w światłości, wtedy mamy jedni z
drugimi współuczestnictwo, a krew Jezusa, Syna Jego, oczyszcza nas z wszelkiego
grzechu.
Fragment listu św. Jana,
mówiący o poruszaniu się w światłości, najpełniej oddaje duchowe przeżycia
chrześcijan wywodzących się z Kościołów Wschodnich- przeżywających aktualnie Triduum
Paschalne. Wielkanoc dla braci prawosławnych jest największym doświadczeniem
światłości; nie tylko przez coroczny cud zstąpienia świętego ognia w bazylice
Grobu Pańskiego, ale nade wszystko przez misterium Liturgii- Boskiej, która w
całej swojej teatralności otwiera każdego, kto tylko wstąpi do cerkwi na
wydarzenie spotkania ze Zmartwychwstałym Panem. Gogol pisał, że Rosjanie obchodzą
Wielkanoc szczególnie uroczyście, ponieważ ich wiara oparta jest na nadziei. Ze
szczęściem, które wypisuje się na twarzach wiernych i podniosłymi słowami
tropraionu zwiastującego triumf Syna Człowieczego, pokonującego śmierć, szatana
i grzech- brzmi niczym litania: „Chrystus zmartwychwstał !”, a lud ile tylko
sił w gardle odpowiada z wiarą- „prawdziwie zmartwychwstał”. W tym dniu cerkiewne
świeczuszki udzielają światła inaczej, jakby intensywniej, odpowiadając na ciepłotę
człowieczych serc- przepełnionych szczęściem Paschy. Ten chwytający za serce
nastrój opisuje Czechow w opowiadaniu Święta
noc: „Ta sama niezwykła ruchliwość rzuca się w oczy i w samym wielkanocnym
nabożeństwie. Carskie wrota we wszystkich nawach otwarte są na oścież, w
powietrzu nad kadzielnicami unoszą się gęste obłoki kadzielnego dymu; kędy
okiem rzucić, wszędzie światła, blask, pryskanie świeczek… Nie ma żadnych
modlitw czytanych; wesołe i pośpieszne śpiewy nie milkną do samego końca; po każdym
psalmie kanonu duchowieństwo zmienia szaty i wychodzi z kadzielnicami, co się
powtarza prawie przez dziesięć minut”. W tym plastycznym opisie zostaje
odsłonięty najbardziej istotny sens; Kościół zdejmuje szatę smutku i przyobleka
się w światłość Chrystusa. To szaty godowe tych, którzy wierzą iż Pan może nadejść
w tej chwili. Święto pierwszego dnia i ósmego; noc przechodząca ze śmierci do
życia i dzień spełnienia ludzkich tęsknot w którym Bóg „będzie wszystkim we
wszystkich”. Prawosławie głosi radość zmartwychwstania, obwieszcza czas łaski i
przebaczenia. Wyrażają to słowa homilii paschalnej św. Jana Chryzostoma: „Jeśli
ktoś jest uczciwy i pobożny, niech znajdzie radość w tej dobrej i pełnej światłości
uroczystości… Pan przeto przyjmuje pierwszego jak ostatniego i daje odpocząć
tym, co o jedenastej godzinie przyszli… I nad ostatnim się lituje i pierwszego wynagradza,
i jednemu daje i drugiego wspomaga… Niech nikt nie opłakuje grzechów
przebaczenie bowiem z grobu zajaśniało.” Kościół Wschodni tak bardzo uwrażliwiony
na grzech, w tym czasie odsuwa nawoływanie do pokuty i pozwala zanurzyć się grzesznikom
w przebóstwiającej światłości Pana. Znika myśl o grzechu, ludzkiej ułomności,
czy niegodności- każdy jest zaproszony na Ucztę Baranka. Nadzieja odsuwa smutek
i przywraca nadzieję. Jak pisał o. Dumitru Staniloae: „Pascha centrum
prawosławnego kultu, jest wybuchem radości, tej samej radości, którą odczuli uczniowie,
kiedy ujrzeli zmartwychwstałego Zbawiciela. Jest to eksplozja kosmicznej
radości wywołanej triumfem życia po wszechogarniającym żalu po śmierci- śmierci,
którą nawet Pan życia musiał przecierpieć, kiedy stał się człowiekiem… Teraz
wszystkie rzeczy są przepełnione pewnością życia, podczas gdy przedtem wszyscy
konsekwentnie posuwali się ku śmierci. Prawosławie ze szczególnym naciskiem
podkreśla wiarę chrześcijaństwa w triumf życia.” My chrześcijanie Zachodu,
możemy wraz z naszymi braćmi pobiec wspólnie ku nadziei. Pobiec do pustego
grobu, przystanąć i uwierzyć !